آيت الله حسینعلی منتظری، در سال 1301 خورشید در نجف آباد اصفهان زاده شد.
او فقه و فلسفه را نزد آیت الله محمدحسین بروجردی، آیت الله روح الله خمینی و علامه محمدحسین طباطبایی تحصیل کرد و به درجه‌ اجتهاد نائل شد. در دوران انقلاب، وی از رهبران روحانی مهم بود که نقشی عمده در ترویج مرجعیت و رهبری آیت الله خمینی داشت و بارها به سبب فعالیت‌های سیاسی خود به زندان افتاد و شکنجه شد.
او مدت درازی را نیز در تبعید گذراند. آیت الله منتظری در زمان تبعید، به حکم آیت الله خمینی که خود در نجف و در تبعید به سر می ‌برد، نماینده‌ تام الاختیار وی در ایران شد.
پس از انقلاب سال 1357، آیت الله منتظری رییس مجلس خبرگان قانون اساسی شد و نقشی کلیدی در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایفا کرد. از جمله در اصل مربوط به رهبری، او نظریه‌ ولایت فقیه را در قانون اساسی گنجاند و سپس با تدریس این نظریه در درس خارج خود و انتشار چهار جلد در باره‌ ولایت فقیه، مهم‌ ترین نظریه‌ پرداز حکومت اسلامی پس از آیت الله خمینی شناخته شد.
در سال 1364، مجلس خبرگان رهبری، با آنکه آیت الله خمینی همچنان در قید حیات بود، آیت الله منتظری را به جانشینی رهبر جمهوری اسلامی برگزید.
اختلافات میان آیت الله خمینی و آیت الله منتظری بیشتر پس از اعدام هزاران زندانی سیاسی در زندان در تابستان 1367 و نیز بازداشت مهدی هاشمی برادر هادی هاشمی، داماد آیت الله منتظری بالا گرفت و نهایتا در سال 1368 آیت الله خمینی در نامه ‌ای آیت الله منتظری را از مقام جانشینی خود عزل کرد.
مهدی هاشمی در افشای ماجرای سفر مخفیانه‌ رابرت مک فارلین، دستیار الکساندر هیگ، وزیر امور خارجه در دولت رونالد ریگان به ایران دست داشت.
هدف اصلی سفر مک فارلین از جمله فروش تسلیحات اسراییلی به ایران برای استفاده در جنگ با عراق بود. با افشای سفر او، این ماجرا رسوایی "ایران کنترا" نام گرفت.
پس از انتصاب آیت الله علی خامنه ‌ای به رهبری جمهوری اسلامی آیت الله منتظری در سال 1371 در یک سخنرانی از وی و سیاست ‌های امنیتی - نظامی رهبر انتقاد کرد.