گزارش تفصیلی نقض حقوق بشر پس از انتخابات در ایران
فعالان حقوق بشر در ایران
آنچه در پی می آید، گزارش دوم و تکمیلی مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران است که پیشتر در نسخه اولیه خود با نام "خرداد خونین" منتشر شده بود، این گزارش در برگیرنده رویدادها، نقض حقوق بشر و اقدامات دستگاه امنیتی پس از انتخابات در محدود زمانی 22 خردادماه تا ابتدای شهریورماه سال 1388 است.
این گزارش ضمن ارائه تعاریف کلی از انتخابات و معیارهای انتخابات سالم، به بررسی اعتراضات مردمی و خشونت نیروهای نظامی میپردازد، مجموع گزارشات کلی از بازداشتهای جمعی افزون بر پنج هزار شهروند، ارائه آمار از 77 جان باخته خشونتهای اخیر و همچنین مشخصات قریب به 1137 بازداشت شده، قسمتهای دیگر این گزارش را تشکیل می دهد.
انتخابات
انتخابات در واقع سلسله اقدامات و عملیات منسجم و پیوسته ای است كه در یك محدوده جغرافیایی مشخص و زمانی محدود ومعین صورت می گیرد و منجر به برگزیده شدن فرد یا افراد و یا موضوع و مرام خاصی از سوی اكثریت مردم می شود.اجرا و انجام این سلسله اقدامات و عملیات كه منتج به این نتیجه گردد، اصطلاحاْ برگزای انتخابات نامیده می شود. در همین رابطه دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، در تاریخ جمعه، ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ خورشیدی، برابر با ۱۲ ژوئن ۲۰۰۹ میلادی، برگزار شد.
معیارهای انتخابات آزاد
حق حاکمیت در هر کشور تنها می‌تواند برآمده از خواست مردم آن کشور باشد که در انتخابات راستین، آزاد، و منصفانه ـ که بطور دوره‌ای برگزار می‌شود ـ و مبتنی بر حق رأی همگانی، برابر، و مخفی است بیان می‌گردد.
حقوق انتخاباتی
هر شهروند بزرگسال این حق را دارد که :
- در انتخابات، بدور از هرگونه تبعیض، رأی بدهد
- به یک پروسه‌ی نام نویسی کارآمد، بیطرف، و بدور از تبعیض دسترسی داشته باشد.
- در صورت سلب حق رای باید بتواند به یک سیستم رسیدگی به شکایات دسترسی داشته باشد.
- دسترسی برابر و موثر به حوزه‌ی رأی گیری موجود باشد.
- رأی هر فرد باید وزنی برابر با رأی دیگری داشته باشد.
- حق رأی دادن بطور مخفی بلاشرط است و نمیباید بهیچوجه محدود گردد.
حقوق کاندیداتوری
- هر کس حق دارد در اداره‌ی کشور خویش مشارکت داشته باشد و می‌باید از امکان برابر برای کاندیدا شدن در انتخابات برخوردار باشد.
- هر کس حق دارد برای کارزار انتخاباتی به عضویت حزب یا سازمانی سیاسی درآید، یا همراه با دیگران حزب یا سازمانی سیاسی را بوجود آورد.
- دسترسی برابر به رسانه ها ــ بویژه رسانه های اطلاع رسانی جمعی
- امنیت جانی و مالی کاندیدا ها می‌باید پذیرفته شده و تأمين گردد،
- برخورداری از حمایت قانون و جبران حقوق نقض شده هر کاندیدا در جریان انتخابات
- در صورت وجود شکایت ، دسترسی به یک هیئت رسیدگی که هم توانایی بررسی چنین تصمیماتی را دارد و هم بتواند اشتباهات را بلافاصله و بطور واقعی تصحیح نماید.
- کاندیداها باید حقوق و آزادی‌های دیگران را محترم شمارد.
- کاندیداها باید نتیجه‌ی انتخابات آزاد و منصفانه را بپذیرد.
اعلام نتایج و آغاز اعتراضات در ایران
در پی اعلام نتایج دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران و اعلام پیروزی دوبارهٔ محمود احمدی‌نژاد که از سوی بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی به‌عنوان کودتا نامیده شد، تظاهراتی در خیابان‌ها و میدان‌های تهران و همچنین شهرهای دیگر ایران، توسط هزاران تن از معترضان به نحوهٔ شمارش آرا و حامیان میرحسین موسوی، رقیب اصلی احمدی‌نژاد در انتخابات، در تاریخ ۲۳ خرداد به راه افتاد. این اعتراضات که روزهای بعد نیز ادامه یافت با برخورد نیروهای پلیس ضد شورش و حامیان شبه‌نظامی حکومت در سپاه و بسیج روبرو شد؛ به‌طوری‌که شدت آن در تهران در دههٔ گذشته بی‌سابقه بود. در روز ۲۵ خرداد، حدود ۳ میلیون نفر از معترضان با حضور میرحسین موسوی، محمد خاتمی و مهدی کروبی در راهپیمایی بزرگی در خیابان‌های مرکزی تهران از میدان امام حسین تا میدان آزادی شرکت کردند که به بزرگ‌ترین راهپیمایی ضد دولتی از زمان انقلاب بهمن ۱۳۵۷ بدل شد.
دامنه اعتراضات به نتایج انتخابات به شهرهای دیگری همچون اصفهان، شیراز، اراک، ارومیه، گرگان، مشهد، اهواز، کرمانشاه، رشت، انزلی، تبریز، بندرعباس، آمل، یزد، زاهدان نیز گسترش یافت و مکرراً خیابانها و میادین اصلی این شهرها صحنه اعتراضات و زد و خورد نیروهای شبه نظامی و انتظامی با مردم بود، در این رهگذر هزاران شهروند معترض بازداشت و صدها تن کشته و زخمی شدند.
نیروهای نظامی و به خصوص شبه نظامی موسوم به بسیج یا لباس شخصی با خشونت بی حد و حصری عملا اصول اساسی قوانین جاری همچون اصل 27 قانون اساسی را زیر پا گذارده و کمترین اعتراض مسالمت آمیز را با خشونت پاسخ گفتند، ابعاد دهشتناک خشونت ها اعتراضات جهانی را بر انگیخت.
قطع شبکه های ارتباطی و ممانعت از اطلاع رسانی
همزمان با آغاز رای گیری در ایران و قطع سرویس پیام کوتاه اختلال در ارتباط گیری و اطلاع رسانی آغاز شد و با اوج گرفتن اعتراضات اجتماعی در ایران دامنه بی سابقه ای یافت.
پیامک
سرویس ارسال پیامک(S.M.S) از شب قبل از انتخابات 22 خرداد از کار افتاد. شهروندان ایرانی که تا قبل از آن و در زمان تبلیغات انتخابات آمار ارسال پیام کوتاه‌شان به رقمی در حدود 100 میلیون پیامک در روز رسیده بود، درست از شب قبل از انتخابات با قطع این سرویس خدماتی از سوی شرکت مخابرات ایران مواجه شدند. البته وزارت مخابرات بسیار با تاخیر اعلام کرد که این مساله مشکل فنی است و ربطی به مساله‌ی انتخابات و وقایع بعد از آن ندارد، اما آن چیزی که همه‌گان بر آن اتفاق نظر داشتند همین ربط این موضوع به مساله‌ی انتخابات بود. با توجه به اعتراض‌های گسترده‌ سرانجام این سرویس از روز 10 تیرماه بعد از تائید انتخابات توسط شوری نگهبان وصل شد که در اقدامی عجیب هر پیامک ارسالی تا چند مرتبه تکرار می شد و بعضی تحلیل گران بر این باورند این اقدامی است برای جبران خسارت هیجده روز قطعی این سرویس درآمد زا. البته این سرویس تا به امروز در فواصل مشخصی به خصوص در زمانهایی که اعتراضات اجتماعی رو به افزایش رفته قطع و پس از چندی وصل شده است.
موبایل
تلفن‌های همراه هم مشکلی هم‌چون سرویس پیامک داشتند.. با شروع گسترده‌ی اعتراض‌های میلیونی مردم ایران و حضور آنان در خیابان‌ها، مخابرات به طور کامل همه‌ی تلفن‌های همراه ایرانیان را از کار انداخت. مساله‌یی که در مورد آن هیج‌گونه اظهارنظری از سوی دولت مطرح نشد و آن‌ها از پاسخ‌گویی از آن تا کنون سر باز زده‌اند. در تمامی تجمعاتی که مردم ایران در خیابان‌ها برگزار می‌کردند تلفن‌های همراه قطع می‌شد. بسیاری بر این عقیده‌اند که این موضع به خاطر جلوگیری از گزارش دهی و اطلاع‌رسانی از اعتراض‌های مردمی ایران صورت گرفته است. حتا در تجمع مقابل مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان هر شهروندی که در حال صحبت با موبایل بوده است یا بازداشت شده یا مورد ضرب و شتم و برخورد توهین‌آمیز مامورین لباس شخصی قرار گرفته است. البته دامنه قطعی تلفنی در روزهای اخیر و در محل تجمعات به تلفن های ثابت نیز کشیده شد.